Een paar jaar geleden verscheen mijn derde bakboek, Het Nederlandse koekjesboek, bij uitgeverij Het Zwarte Schaap. Een boek vol recepten voor koekjes uit lang vervlogen tijden die prachtige namen hebben zoals Montfoortjes, Frederikjes, Kannolunges en Colombijntjes. En wat had ik je het afgelopen jaar graag laten proeven van al die lekkere koekjes! Ik had een uitgebreid plan klaarliggen om deze keer zowel bij boekhandels als bij kastelen en musea voor geschiedenis proeverijen te organiseren. Helaas kon de proeverijen niet doorgaan. Gelukkig hebben velen van jullie mijn boek inmiddels toch aangeschaft bij de (online) boekhandel, die het boek goed had ingekocht. En er is goed nieuws voor degenen die mijn boek nog niet hebben: Het Nederlandse koekjesboek is bij iedere boekhandel in Nederland nog steeds te koop of te bestellen.
Anders dan mijn vorige boeken
Zoals jullie wellicht al gezien hebben is Het Nederlandse koekjesboek anders dan mijn vorige twee bakboeken. De recepten zijn met suiker en tarwe terwijl in Bakken met haver en Natascha bakt alle recepten juist suiker- en tarwevrij zijn. Ik heb hier bewust voor gekozen, omdat ik voor Het Nederlandse koekjesboek zo dicht mogelijk bij de originele recepten wilde blijven. En dat is volgens mij heel goed gelukt!
De koekjes zijn niet door mij geproefd (ik eet immers geen suiker en tarwe meer), maar door een gedegen, kritisch proefpanel bestaande uit familie en vrienden. Tijdens de lockdown kregen de leden van het proefpanel vrijwel wekelijks een doosje met koekjes thuis gestuurd. De eventuele feedback gebruikte ik om de recepten te verbeteren.
Toch wel suiker- en tarwevrije recepten voor historische koekjes
Natuurlijk was ik wel heel nieuwsgierig naar de smaak van de historische koekjes. Ik heb daarom de recepten van een aantal koekjes zo bewerkt dat de koekjes zonder suiker en tarwe kunnen worden gebakken. In plaats van tarwemeel gebruikte ik haver- en roggemeel, twee graansoorten die door het ‘gewone volk’ werden gebruikt om mee te bakken.
De suiker liet ik weg, maar om de koekjes toch smaak te geven voegde ik meer van de gevraagde specerijen toe (al was dat bij sommige recepten niet nodig omdat er al buitengewoon veel specerijen werden toegevoegd in het originele recept).
In sommige recepten was suiker een essentieel onderdeel van de koekjes zoals bij de drie soorten beschuit, zodat deze recepten helaas niet bewerkt konden worden.
Recepten delen
In Het Nederlandse koekjesboek deel ik de recepten met je voor historische koekjes mét suiker en tarwe. De recepten voor koekjes zonder suiker en tarwe vind je hier op deze website. Het afgelopen jaar heb ik er al een aantal gedeeld, zoals Kaaks, Evenveeltjes, Pepercoecxkens en Heerenkoekjes.
Geen foutloos kookboek
Het laatste recept in Het Nederlandse koekjesboek is voor wrongelkoekjes. Ik dacht dat het mij deze keer gelukt was om een foutloos kookboek te maken, maar dat is helaas niet gelukt. Mijn eerste uitgever had toch weer gelijk: “een boek zonder fouten bestaat niet”.
In het recept ontbreken de eidooiers terwijl die wel vermeld staan in het originele recept en in de kladversie van mijn recept. Mocht je dus de wrongelkoekjes (met suiker en tarwe) willen bakken, denk er dan aan om 4 eidooiers toe te voegen aan de kwark of hüttenkäse, slagroom en het rozenwater.
Recept voor wrongelkoekjes
Het proefpanel was zo tevreden over de wrongelkoekjes dat ik ze ook wel wilde proeven. Het originele recept bevat wel tarwe maar geen suiker, de smaak komt van het rozenwater, zodat ik alleen de tarwe hoefde te vervangen. Ook heb ik de verhoudingen iets aangepast omdat havermeel meer vocht opneemt en minder goed bindt van zichzelf.
Hieronder volgt het recept voor de variant met kwark waarbij de koekjes in de oven worden gebakken. Als je 18 dikke koeken met een doorsnede van 10 cm wat veel vindt, kun je het recept halveren.
Voor 18 stevige, dikke koeken
Ingrediënten
300 g kwark
75 ml slagroom
1 el rozenwater *
4 eieren
500 g havermeel
125 g boter, gesmolten
(* Ik gebruik hiervoor rozenwater van SOUQ, omdat het van goede, betaalbare kwaliteit is)
Bereiding
Verwarm de oven voor tot 180 °C. Bekleed een grote bakplaat met bakpapier.
Klop met een garde in een grote kom de kwark, slagroom, het rozenwater en de eieren door elkaar. Voeg het havermeel in delen toe, voeg de gesmolten boter toe en gebruik een mixer met kneedhaken om het deeg te mengen. Het mengsel heeft nu de textuur van iets tussen dik beslag en zeer soepel deeg in.
Schep met een ijsschep bollen deeg op de bakplaat. Maak platte koekjes van de bollen deeg door ze plat te drukken. Ik doe dat altijd met een deegschraper, maar je kun ook een vel bakpapier op de bollen leggen, vervolgens een andere bakplaat hierop leggen en die zachtjes naar beneden duwen. Verwijder voorzichtig het bovenste vel bakpapier voordat je de koekjes gaat bakken.
Bak de wrongelkoekjes in ongeveer 30 minuten goudbruin en gaar. Haal de wrongelkoekjes uit de oven en laat ze op een rooster afkoelen.
Meer historische recepten
Heb je de smaak te pakken en zou je meer historische bakrecepten willen bereiden? Of zou je de wrongelkoekjes met suiker en tarwe willen maken? Dat kan! Er zijn verschillende mogelijkheden.
Volg bijvoorbeeld de online cursus De keuken van de 18e eeuw en dan vooral het onderdeel Op theevisite van het historisch kookatelier Eet!verleden. Hier vind je niet alleen meer recepten maar ook meer uitleg over bijvoorbeeld heerenkoekjes.
Of koop mijn boek, Het Nederlandse koekjesboek waarin 38 recepten staan voor koekjes naar recepten uit oude Nederlandse kookboeken. Het Nederlandse koekjesboek is verkrijgbaar bij iedere (online) boekhandel, zoals bij boekhandel Van Noord in Amsterdam-Noord.
En tot slot staan elders op deze website recepten voor koekjes, bijvoorbeeld voor suykerwaeffelen, evenveeltjes en Haarlemmer halletjes. Ook heb ik meer recepten voor suiker- en tarwevrije historische koekjes geplaatst, onder andere voor koekjens bij de thee en anijskoekjes.