Koekje bij de thee_recept uit 1756Wist jij dat koekjes en klein gebak zoals krakelingen, wafels, oliebollen en spritsen al honderden jaren populaire lekkernijen in Nederland zijn? Ik ontdekte het toen ik oude kookboeken onderzocht voor mijn nieuwe project: een koekjesboek met recepten uit Nederlandse kookboeken uit de periode 1500-1900.

Project Koekjesboek

Het boek zal begin oktober verschijnen bij uitgeverij Het Zwarte Schaap. Dinsdag 18 februari tekende ik hiervoor het contract en begon ik officieel met mijn nieuwe project. Eigenlijk is het project al halverwege. Er zijn al lastige keuzes gemaakt over de afbakening van de periode, het gebruik van alleen gedrukte kookboeken en alleen Nederlandstalige kookboeken.

het contract met uitgeverij Het Zwarte Schaap is getekendIk ben met zo’n 20 – 25 kookboeken aan de slag gegaan. Hier kwamen honderden recepten voor koekjes en vergelijkbaar gebak uit, die nu allemaal verzameld zijn in een overzichtelijke database. Toen dat gedaan was kwam het moeilijkste deel: recepten kiezen voor het boek. Uit iedere eeuw en ieder kookboek in verhouding ongeveer evenveel recepten. Het was heel verleidelijk om alle recepten voor 1 soort koekje tot in detail te gaan vergelijken, de oorsprong na te gaan etc. Als je dat doet ben je zo 5 jaar verder en heb je een proefschrift geschreven in plaats van een koekjesboek. Het lukte mij ternauwernood om aan deze valkuil te ontkomen. Ik heb nu een stuk of 50 recepten geselecteerd.

Volgende stap

Toen was het tijd voor de volgende stap in mijn project: de recepten voorzien van moderne maten en gewichten. Grammen en milliliters in plaats van ponden, loots, pinten en mingelen. Dankzij het geweldige boek De oude Nederlandse maten en gewichten van Verhoeff was het een peulenschilletje om de maten en gewichten om te rekenen.

Koekjes bakken

En nu kan ik eindelijk beginnen aan het meest praktisch onderdeel van het project: het aanpassen van het recept, het bakken van de koekjes en de koekjes vervolgens in een mooie, klassieke setting fotograferen.
Je hebt gelijk: er mist iets! Het proeven van de koekjes. Ook daaraan heb ik gedacht. Mijn proefpanel staat klaar om te proeven of de koekjes ook naar moderne maatstaven ‘puik’, ‘heel goed’ en ‘excellent’ zijn. De eerste koekjes, de koekjes bij de thee uit De volmaakte Geldersche keukenmeyd uit 1756, zijn in ieder geval goedgekeurd!

Suiker?

Zoals je ongetwijfeld weet, eet ik sinds 5 jaar suiker- en tarwevrij. In mijn vorige twee boeken, Bakken met haver en Natascha bakt, staan vele recepten voor gebak zonder suiker en tarwe. In dit koekjesboek zullen de meeste recepten wel suiker of honing bevatten. Ik heb hiervoor gekozen omdat ik zo dicht mogelijk bij het origineel wil blijven. De koekjes zullen daarom niet door mij getest worden op smaak en structuur maar wel op geur en uiterlijk.
Ik ben, en jij zult dat ook zijn als je ook suikervrij eet, natuurlijk wel benieuwd hoe die koekjes uit lang vervlogen tijden smaken. Zodra de koekjes voor het boek zijn gebakken en de recepten klaar zijn, ga ik ze allemaal nog een keer bakken maar dan zonder suiker en tarwe. De recepten hiervoor zal ik op een nieuw deel van deze website plaatsen.

Tot slot een raadsel

Wellicht kun jij mij helpen om een raadsel op te lossen?! Sommige koekjes hebben opvallende of verbasterde namen die soms wel en soms niet te herleiden of verklaren zijn. Vyzelkoekjes worden gebakken in een metalen vijzel. Evenveeltjes worden gemaakt van gelijke hoeveelheden ingrediënten. Ezelsoren lijken wat op echte ezelsoren. Kannolunges zouden best wel eens canoli kunnen zijn. Etcetera. Maar dan nu het raadsel. Waar zou de benaming ‘echodees’ vandaan komen? Het lijkt mij een verbastering, al heb ik geen idee wat het origineel zou kunnen zijn. Het kan iets Duits, Frans of Italiaans zijn. Het is een koek van desemdeeg, die eerst gekookt en dan in boter wordt gebakken. Iets als donuts of bagels dus.
Weet jij hoe ‘echodees’ aan hun naam komen? Of wat de oorspronkelijke benaming is? Mail mij dan ajb via het contactformulier.